به گزارش ایرنا، سنگفرش‌های مرجانی مهمترین زیست بوم‌های بستر زی در محیط‌های آبی به شمار می‌روند به گونه‌ای که به آنها لقب جنگل‌های بارانی اقیانوس‌ها داده شده است.
حیات تعداد زیادی از گونه‌های دریایی از جمله انواع ماهی‌ها، به وجود و زنده بودن این مرجان‌ها بستگی مستقیم دارد که این ماهی‌ها خود سرفصل زنجیره غذایی مهمی در محیط اقیانوس محسوب می‌شوند از این رو هرگونه تخریب و یا مرگ و میری در مرجان‌ها می‌تواند کل گونه‌های زنده دریایی و پیرو آن حیات بسیاری از موجودات زنده خشکی‌زی (از جمله انسان‌ها) را تحت تاثیر قرار دهد.
بزرگ‌ترین و مهمترین جامعه مرجانی با نام حصار بزرگ مرجانی در اطراف استرالیا واقع شده است که می‌توان اثر آن را در محیط زیست اقیانوس‌ها با تاثیر جنگل‌های آمازون در محیط زیست خشکی مقایسه کرد.
در آب‌های جنوب ایران محیط‌هایی هر چند اندک و پراکنده از سنگفرش‌های مرجانی وجود دارد که عمدتا در اطراف جزایر خلیج فارس و تا حدودی نیز در خلیج چابهار قرار گرفته‌اند، محیط‌های مرجانی علاوه بر فواید زیست محیطی، دارای ارزش اقتصادی بالایی نیز هستند که این امر با جذب توریست در این نواحی برای غواصی و دیدن تپه‌های مرجانی صورت می‌گیرد.
در برخی مواقع همین امر می‌تواند باعث تخریب مرجان‌ها توسط لنگراندازی قایق‌ها شود که البته به ایجاد امکاناتی ویژه مانند بویه‌های مخصوص لنگراندازی (مانند تجهیزات شناوری که توسط سازمان منطقه آزاد کیش در سایت‌های مرجانی اطراف جزیره انجام گرفته است) می‌توان از این امر جلوگیری کرد.
علاوه بر تخریب‌های ناشی از فعالیت‌های انسانی در جوامع مرجانی، تغییرات و استرس‌های زیست محیطی نیز می‌تواند مرجان‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.
یکی از مهمترین این عوامل، استرس دمایی است به گونه‌ای که گرم‌تر شدن دمای آب بیش‌تر از حد طبیعی آن می‌تواند باعث ایجاد پدیده سفید شدگی (Bleaching) در مرجان‌ها شود که یکی از مخرب‌ترین پدیده‌ها در جوامع مرجانی محسوب می‌شود.
بر اساس مطالعات میدانی که توسط دکتر کیوان کبیری و دکتر مسعود مرادی اعضای هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی در این زمینه انجام شد مشخص شده است که این استرس دمایی زمانی می‌تواند تاثیرگذار باشد که در مدت زمانی معین (که بستگی به منطقه دارد) پایدار و ممتد باشد.
در تحقیق انجام شده مشخص شد که مرجان‌های خلیج فارس در مقایسه با مرجان‌های سایر مناطق جهان دارای مقاومت بالاتری در برابر استرس‌های دمایی هستند.
علاوه بر این در این تحقیق با بومی‌سازی یک شاخص شناخته شده جهانی به نام هفته‌های گرم دمایی برای خلیج فارس، امکان پیش‌بینی این پدیده فراهم شد.
مهمترین استرس دمایی ثبت شده در سال‌های اخیر در سال 1998 میلادی اتفاق افتاده است که کل جوامع مرجانی جهان (از جمله مرجان‌های خلیج فارس) را تحت تاثیر قرار داد، بعد از آن نیز در سال 2007 میلادی شاهد این استرس دمایی بودیم که باعث سفید شدن گونه‌های مختلف مرجانی در خلیج فارس شده بود.
تابستان امسال نیز این پدیده در مقیاسی نسبتا وسیع در مرجان‌های خلیج فارس اتفاق افتاده است که با پیش‌بینی‌های منتج از مدل مطابقت دارد.
در روزهای پایانی شهریور و در یک کار تحقیقاتی مشترک انجام شده توسط دکتر کبیری از پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسي و علوم جوی و دکتر رضایی از شرکت دریانگار پارس، مرجان‌های اطراف جزایر کیش و هندورابی مورد پایش میدانی قرار گرفت.
این مشاهدات با استفاده از روش عکسبرداری خطی از سطح آب انجام گرفت که نتایج آن در آینده نزدیک در تحلیل تصاویر ماهواره‌ای با قدرت تفکیک مکانی بالا نیز به کار گرفته خواهد شد.
مشاهدات انجام شده بیانگر وجود پدیده سفیدشدگی در اندازه نسبتا زیادی در مرجان‌های اطراف این دو جزیره است به گونه‌ای که بیش‌ترین تاثیر بر روی مرجان‌های شاخ گوزنی آکروپورید یا (Acropora) مشاهده و ثبت شد.
همچنین در یک بررسی اجمالی که از سایت سیمرغ واقع در جنوب شرق جزیره کیش انجام شد، 42 تا 43 درصد از مرجان‌ها، به خصوص مرجان‌های شاخ گوزنی سفید شده بودند البته آن دسته از مرجان‌های شاخ گوزنی که در زیر سایه مرجان‌های دیگر و در لابه‌لای صخره‌ها قرار داشتند کم‌تر آسیب دیده و بخشی از آنها که در معرض نور قرار نگرفته بود سالم ماندند.
دمای آب ثبت شده از سطح به عمق آب بین 33.34 تا 35.36 درجه سانتی‌گراد در نوسان بود به گونه‌ای که میانگین آن 34.04 درجه سانتی‌گراد بود، این تخریب تقریبا به همین اندازه در مرجان‌های جزیره هندورابی نیز مشاهده شد، مشاهدات غواصان و محققان از سایر سایت‌های مرجانی در دیگر جزایر خلیج فارس نیز موید وجود این پدیده در آنها است.
نظر شما